Sivas’ın Zara ilçesine bağlı Dipsizgöl Köyü’nde, tarım ve mera arazilerinin yanı sıra halkın kutsal kabul ettiği Seyid Kasım Baba Ziyaret Alanı’nı da kapsayan bölgede Barit Maden Türk Anonim Şirketi tarafından selestit tuzu ocağı kurulmak istendiği belirtildi. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nün verdiği ‘‘ÇED gerekli değildir’’ kararına tepki gösteren köy halkı projeye karşı dava açtı.
Barit Maden Türk Anonim Şirketi tarafından yürütülmek istenen proje kapsamında, orman arazisi ve kutsal alanları da içine alan bölgede madencilik faaliyetleri başlatılması planlanıyor. Ancak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nün verdiği “ÇED Gerekli Değildir” kararı, köylüler tarafından büyük tepkiyle karşılandı.
Dipsizgöl Köyü Tüzel Kişiliği adına Sivas İdare Mahkemesi’nde dava açıldı. Yöre halkının avukatı Mesut Gazi Öz, davanın henüz bilirkişi ve keşif aşamasına gelmediğini belirtti.
Bölgedeki Kritik Doğal ve Kültürel Unsurlar
Proje alanı, yüzyıllardır halkın manevi merkezi olan Seyid Kasım Baba Ziyaret Alanı’nı ve çevresindeki dört kutsal gölü kapsamaktadır. Beyaz Göz, Mavi Göz, Kırık Ayna ve Sessiz Dil isimleriyle bilinen bu göller, halk arasında “Can Gölleri” olarak anılmakta ve inanç ritüellerinin merkezi olarak korunmaktadır.
Dipsizgöl Köyü, bölgede yayla kültürünü yaşatan nadir köylerden biridir. Aynı zamanda geleneksel arıcılık faaliyetleri de bu bölgede sürdürülmektedir. Maden faaliyetleri bu tarımsal ve ekonomik yaşamı tehdit etmektedir.
Proje sahasında, sıra sıra dizili ve doğal ‘Çin Seddi’ görünümündeki kayalık yapılar yer almaktadır. Ayrıca alanın alt bölümlerinde tarihi mezarlar ve eski yerleşim izleri bulunmaktadır.
İki Çiçekli Safran, Kuş Ayağı Otu, Top Diken, Sarı Sığırkuyruğu gibi bitkiler bölgede yaşamaktadır ve yok olma riski altındadır.
Alan ayrıca, kalp damar cerrahı Prof. Dr. Kasım Doğan tarafından büyük bir özveriyle oluşturulan, 150.000 adet ağaçtan oluşan doğal bir ormana ev sahipliği yapmaktadır.
Proje sahası, nesli tehlike altında olan Arap Tavşanı ve Vaşak gibi yaban hayvanlarının yaşam alanıdır.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü: “ÇED Gerekli Değildir”
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nün Zara Kaymakamlığı’na ve Dipsizgöl Köyü Muhtarlığı’na gönderdiği yazıda şu ifadelere yer verildi:
İlimiz, Zara İlçesi, Dipsizgöl Köyü Mevkii, 107 ada 26 ve 27 parsel ve 138 ada 37 parselde 3253597 erişim numaralı 150 ha maden ruhsatlı sahanın 19,14 ha’lık kısmında, Barit Maden Türk A.Ş. tarafından toplam 280.000 ton/yıl (168.000 ton/yıl cevher, 112.000 ton/yıl pasa) kapasite ile patlatmasız açık işletme yöntemi ile gerçekleştirilmesi planlanan “RN:202301221 (ER: 3253597) Nolu Stronsiyum Tutu (Selestit) Ocağı projesine ilişkin Proje Tanıtım Dosyası, 29 Temmuz 2022 tarihli ve 31907 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği’nin 16. Maddesi doğrultusunda incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Söz konusu projeye ÇED Yönetmeliği’nin 17. maddesi doğrultusunda Müdürlüğümüzce 06.03.2025 tarihli ve E-202511 sayılı “Çevresel Erki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı verilmiş olup; karara esas Proje Tanıtım Dosyası Bakanlığımız ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ile İl Müdürlüğümüz internet sitesi duyurular bölümü, ÇED duyuruları linkinde yayımlanmaktadır. Bu kapsamda, ÇED Yönetmeliği’nin 17. maddesi gereğince Müdürlüğümüzce verilen kararın 30 takvim günü süre ile askıda ilan edilmek sureti ile yöre halkına duyurulması ve duyurulduğuna dair tutanağın Müdürlüğümüze gönderilmesi gerekmektedir. Ayrıca, söz konusu projenin yürürlükteki mevzuat çerçevesinde ilgili kurum ve kuruluşlardan gerekli izinleri alarak inşaat aşamasına geçmesinin ardından, proje tanıtım dosyasında taahhüt edilen hususlara ve 2872 sayılı Çevre Kanunu ve Kanun kapsamında yayımlanan mevzuat hükümlerine uygun faaliyet göstermesi amacıyla şikayete istinaden ya da rutin olarak izleme kontrol çalışmaları Müdürlüğümüzce yapılacaktır. Müdürlüğümüzce yapılacak izleme kontrol çalışmaları sırasında taahhüt edilen hususlara ve 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu Kanun kapsamında yayımlanan mevzuat hükümlerine aykırı bir uygulamanın tespit edilmesi durumunda anılan Kanun çerçevesinde yasal işlem yapılacaktır. Bilgilerinizi ve gereğini arz ve rica ederim.
Yöre Halkının Çağrısı
Yöre halkından Çınar Doğan, madenin kurulmak istendiği bölgenin sadece fiziksel değil, aynı zamanda manevi ve tarihi bir alan olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Sonbahar döneminde açıklanan maden projesine karşı köylüler olarak itiraz ettik. Maden projesine ilişkin “ÇED gerekli değildir” kararı ile projenin fiilen işletilmesi halinde, bölgede yer alan tarihi dokunun yok edilmesi veya bozulmasıyla ileride telafisi mümkün olmayan bir zarar oluşacaktır. Proje alanında sıralı bir şekilde yer alan ve doğal ‘Çin Seddi’ görünümünde kayalıklar bulunuyor. Uzman kişiler tarafından yerinde inceleme yapıldığında doğal ‘Çin Seddi’ görünümündeki bu kayalıklar kolaylıkla tespit edilebilecektir. Ayrıca proje alanının alt kısmında yer alan tarihi mezarların ve eski yerleşime ait kalıntıların bulunması da ÇED Raporu’nu, hatta maden projesinin durdurulmasını ve iptalini gerekli kılmaktadır. Diğer yandan bölgemiz endemik bitkiler açısından oldukça zengin. İki Çiçekli Safran, Top Diken, Kuş Ayağı Otu, Sarı Sığırkuyruğu gibi endemik bitkilerin yaşam alanı. Yanı sıra alan Dipsizgöl Köyü ile diğer köylerin su kaynağını ve tarım alanını oluşturmakta. Bu sebepler projenin durdurulması ve “ÇED Gerekli Değildir” kararının doğal olarak iptali için oldukça önemli hususlar. Ayrıca projenin işletilmesi halinde, bölgede su kaynaklarının kuruması ve kirlenmesi, oluşacak yoğun toz kütlesinin tarım arazilerini olumsuz etkilemesi, hayvancılık için gerekli mera alanının daralması ve endemik bitkilerin yok olması söz konusu olacaktır.”
Yöre Halkının Talepleri
1. “ÇED Gerekli Değildir” kararının iptali
2. Projenin tamamen durdurulması
3. Bölgenin doğal ve kültürel sit alanı ilan edilmesi
