SENİNLE AYNI DÜŞÜNEMEM
Düşünmek farklı bir süreçtir. Akıl bilgelik ile doğru orantılıdır. Tüm canlılar içinde bilgeliğe sahip tek canlı insandır. Bilgelik, insana aittir. Akıl ile birlikte zamanla gelişir, şekillenir. Bilge bir zihin dikkatle ve farkındalıkla yaşanan bir ömür sonucunda kendiliğinden gelişecek kadar her insana özgü bir beceridir. Fakat hayatı yaşama tarzlarındaki farklılıklar nedeniyle az sayıda insan bilgeliğe erişebilir. Hayvan ile insan karşılaştırmasında ortaya çıkan farklılıklar ilk etapta ; “düşünme, bilinç, adalet, ahlak, inanma, akletme, soyut düşünme” gibi görülse de bunların çoğu, aslında değişik derecelerde, bazen çok zayıf da olsa, hayvanlarda da bulunan özelliklerdir. Özellikle düşünme, faydalı-zararlı ayrımını öğrenme, bireysel ve grup içi adalet, akıl yürütme ve karmaşık problemleri çözebilme gibi yetenekler, değişik düzeylerde bir çok hayvanda da karşımıza çıkar. Ama insana has bazı özelliklerimiz var ki, diğer canlılarda bunların benzerlerine bile rastlamıyoruz ve bu özelliklerimizin nasıl var olduğu konusu halen tartışılmaktadır.
Sanat, mizah, estetik, öz farkındalık, ölüm farkındalığı, zaman algısı, kelimeler arasındaki bağlantıları anlamak, hayatın anlamı, çevresini değiştirme, ahlak, yaşam tarzı değiştirme, bilgelik, inanma-tapınma ihtiyacı, aşk. Bunların tümü sadece insana aittir. İçlerinden ön plana çıkaracağım, sanatın bir dalı olan yazarlıktır. Yazan kişi; bilge ve düşünen kişidir. Diğer insanlara göre farklılığı düşüncelerini ve bilgeliğini yazı ile ifade edebilme yeteneğinin çok gelişmiş olmasıdır. Sanatın her dalı beceri ister yetenek ister. Bundan dolayı her insan sanatçı olmayı beceremez. Her insanın mühendis, doktor, öğretmen vb. olamayacağı gibi. Mesela; Arif Dino. Edebiyat tarihimizde unutulmuş şair olarak bilinir. Diğer edebiyatçılar gibi çok sık hatırlanmaz. Nedeni yaşam tarzı, mizahı, estetiği, algısının genişliğidir. Arif Dino şiir yazmamıştır. Arif Dino şiirlerini söylemiştir. Günümüze kalan şiirlerini, hep arkadaşları yazıya geçirdiler. Şiirlerine önem vermeyen, daha doğrusu, onları söylendikleri havanın dışına taşımayı gereksiz bulan bir kişiydi. Farklıydı . Onu değerli kılanda farklılığıydı. Nazım’ın “Bana mutluluğun resmini çizebilir misin?” diye sorduğu Abidin Dino’un abisidir. Yazıya dökülmüş bir şiirini paylaşayım sizinle;
Gülmeyin,
Gülün…
Gülün yanakları soldu
Güneşle gülen gül
Kül oldu.
Arif Dino.
Farklı düşünmüş, farklı yaşamıştır. Bir çok edebiyatçı, bir çok yazar gibi. Görüşleri olmuştur. Siyasi görüşleri yüzünden sürgün yemiştir. Tüm baskılara rağmen düşüncelerden vazgeçmemiş düşüncelerini değiştirmemiştir. Tüm insanların yapması gereken de budur. Düşünmek kişiye özeldir. Başka birinin istemesi ile değiştirilmez. Aile, iş, parti, örgüt ya da diğerleri seni düşüncelerin için eleştirebilir. Ancak kesinlikle yargılayıp değiştirmeni isteyemezler. Bir başkası istedi diye onların istediği gibi düşünmek insani vasfının kaybıdır. Bu nedenle kimse seninle aynı düşünemez. Düşünmesi de beklenemez. Bilgeliğin beslendiği yer düşüncelerin farklılığıdır. Eğer bulunduğunuz ortamda farklı düşünceler yoksa ya da ortaya konulmuyorsa, yapmanız gereken oradan uzaklaşmaktır. Bu tip yerlerin size bir faydası olmaz. Yazmanın, bir şeyleri yazıya dökmenin asıl hedefi düşüncelerin bir çok kişiye aktarılıp paylaşılmasıdır. Eleştiri, kabullenme size bilgelik olarak geri döner. Okumak bilgelik için gereklidir. Bu gerekliliğin sağlayıcısı yazmaktır. Yazar olmak zordur. İki cümleyi bir araya getirmek yazarlık değildir. Her yazdığın yazı değildir. Her yazılan da düşünce değildir. Bunun için kişinin öz farkındalığını bilmesi gerekmektedir. Sanatçılar bunu geliştirmek için çaba sarf eder. Öz farkındalık, kişinin kendi kişiliğinin veya bireyselliğinin deneyimidir. Öz farkındalık, kişinin onu kendi yapan özelliklerinin, yeteneklerinin ve niteliklerinin farkında olmasıdır. Bunu düşünerek ve gözlemleyerek elde edersiniz. Sanatçıların nesnel bir şekilde görme yeteneği vardır. Biri istedi diye bunlardan vazgeçilmez. Düşündüğünü söylemekten korkan ya da saklayandan ne olur ne olmaz onları yukarıda yazdım. İnsan olarak farklılığının farkındaysan, değiş diyenlere söyleyeceğin tek şey var. Seninle aynı düşünemem.
Diğer köşede buluşmak üzere…