Dünya’nın 66 milyon yıllık iklim geçmişine ilişkin yeni bir analiz, gezegenin sera gazlarına karşı mevcut iklim modellerinin öngördüğünden çok daha hassas olduğunu gösteriyor. Bu durum yerkürenin uzun vadede çok daha fazla ısınabileceği anlamına geliyor. Emisyonların gezegen üzerindeki etkisini belirleyen kilit faktör, atmosfere saldığımız tüm ekstra CO2‘ye karşılık Dünya’nın ne kadar ısındığı.
NewScientist‘in akdardığına göre, bu durum bulutlar, buz tabakalarının erimesi ve diğer etkilerle ilişkili çeşitli geri besleme döngülerinden etkileniyor. Bu hassasiyeti ölçmenin bir yolu da, iklimin geçmişte nasıl değiştiğine bakmak.
Buz çekirdeklerinde hapsolmuş gazlar bizi sadece yaklaşık 800 bin yıl öncesine götürebiliyor, bu nedenle araştırmacılar sıcaklıklar ve atmosferik CO2 seviyeleri hakkında daha da geriye gidebilmek için proksiler kullanıyorlar. Örneğin, bitkilerin yapraklarındaki gözeneklerin yoğunluğu ve deniz organizmalarının fosil kabuklarındaki izotop seviyeleri, CO2 seviyelerine göre değişiyor.
Bununla birlikte, farklı göstergeler arasındaki tutarsızlıklar, Dünya’nın eski iklimine ilişkin belirsiz bir görüşe yol açıyor. Şimdi, 80’den fazla araştırmacıdan oluşan bir ekip tarafından yapılan kapsamlı bir inceleme, eski CO2 seviyeleri hakkında daha keskin ve daha doğru bir görüş oluşturdu. New York‘taki Columbia Üniversitesi‘nden projeyi koordine eden Bärbel Hönisch, “Artık geçmişte karbondioksit seviyelerinin ne olduğuna dair çok daha net bir resme sahibiz” diyor.
Bu, mevcut atmosferik CO2 seviyelerimizi, derin geçmişle birlikte bir bağlama oturtmamızı sağlıyor. CO2 seviyelerinin sürekli olarak bugünkü kadar yüksek olduğu son zamanın yaklaşık 14 milyon yıl önce olduğunu gösteriyor. Bu da önceki bazı tahminlerden çok daha uzun bir süre önce.
Isınmanın 1,5°C’yi geçtiğini gerçekte nasıl anlayacağız?
Hoenisch, bu yeni CO2 verilerini sıcaklık kayıtlarıyla karşılaştırarak, “İklimin karbondioksitteki değişikliklere ne kadar duyarlı olduğunu anlayabiliriz” diyor. Günümüz iklim modelleri, atmosferik CO2 seviyesinin iki katına çıkmasının 1,5 ile 4,5 derece arasında bir ısınmaya yol açacağını tahmin ediyor. Ancak sonuçlar çok daha büyük bir sıcaklık artışına işaret ediyor: 5 ile 8 derece arasında.
Ancak büyük bir uyarı var. Dünya’nın derin iklim tarihine ilişkin bu yeni kavrayış, günümüz insanını ilgilendiren on yıllar ya da yüzyıllar gibi daha kısa zaman ölçeklerini değil, yüz binlerce yıllık eğilimleri kapsıyor; dolayısıyla bize 2100 yılında küresel sıcaklıkların ne olacağını söylemiyor. Hoenisch, “Yavaş yavaş devreye giren, basamaklı bir etki var” açıklamasında bulunuyor.
Çalışmanın kapsadığı geniş zaman ölçekleri, iklim duyarlılığının daha ince ayrıntılarını tespit edemeyeceği anlamına da geliyor. Pennsylvania Üniversitesi‘nden Michael Mann, iklim duyarlılığının Dünya tarihinin diğer dönemlerinde şimdikinden farklı olabileceğini ve bunun muhtemelen çalışmanın neden daha yakın dönemlere dayananlardan daha yüksek bir tahmine ulaştığını açıkladığını söylüyor ve ekliyor:
Bununla birlikte, çalışma CO2 ve küresel sıcaklıklar arasındaki çok yakın ilişkiyi doğrulamakta ve fosil yakıtların yakılmaya devam edilmesinin yarattığı tehdidin altını çizmektedir.”
